ostaramy się publicznie odpowiedzieć na najczęściej zadawane pytania dotyczące kontroli metrologicznei i przyrządów.

1. Mój analizator nie jest wymieniony na stronach. Czy może być zalegalizowany?

Regulacje odnośnie analizatorów weszły w życie stara ustawą o miarach 1 stycznia 1994. Od tej pory do 29 października 2006 można było wprowadzać do obrotu jedynie analizatory posiadające ZT GUM. Jeśli Państwa analizator był zakupiony przed rokiem 1994 to może być legalizowany na podstawie uproszczonej procedury aż do dnia 31 grudnia 2012. Jeśli jego rok produkcji jest późniejszy niż 1994 to został wprowadzony na teren RP z naruszeniem prawa i jego użytkowanie do celów przewidzianych w Ustawie Prawo o Miarach grozi karą grzywny.

Oprócz tego od 30 października 2006 można wprowadzać do obrotu na terenie całej Unii Europejskiej analizatory spalin na podstawie dyrektywy 22/2004/WE potocznie zwanej MID. Te analizatory również mogą być zgłaszane do legalizacji ponownej.

2. Jak poznać czy analizator może być zalegalizowany? (zgłoszony do legalizacji ponownej)

1. Najprościej sprawdzić czy analizator posiada świadectwo poprzedniej kontroli metrologicznej (legalizacji lub uwierzytelnienia). Wtedy jeśli przyrząd jest sprawny do roku 2012 napewno można go zgłosić do legalizacji ponownej. 
2. Jeśli nie ma świadectwa poprzedniej kontroli metrologicznej, a ważna jest decyzja zatwierdzenia typu przyrząd można zgłosić do legalizacji pierwotnej w upoważnionym do tego laboratorium. 
3. Jeśli decyzja ZT już wygasła przyrząd można zgłosić jedynie do legalizacji ponownej. Jeśli jesteśmy przekonani, że taka kontrola miała miejsce w przeszłości wystarczy złożyć stosowne oświadczenie. Odpowiedzialność za prawdziwość oświadczenia ponosi zgłaszający przyrząd do legalizacji. Jednak dla przyrządów wprowadzonych do obrotu po 29 stycznia 2008 będziemy żądać udokumentowania tego faktu.
4. Do legalizacji można zgłaszać analizatory wprowadzone do obrotu na podstawie dyrektywy MID. Wtedy do wniosku należy deklarację zgodności z dyrektywą 22/2004/WE

Laboratorium na pewno nie przyjmie urządzenia do legalizacji jeśli:
-urządzenie nie posiada decyzji ZT 
-urządzenie posiada decyzje ZT a jego rok produkcji jest późniejszy niż rok wygaśnięcia decyzji ZT.

3. Dlaczego moja legalizacja analizatora spalin jest ważna tylko nieco ponad 5 miesięcy?

Winny jest sposób liczenia terminu obowiązujący do 26kwietnia 2019. Jeśli okres ważności świadectwa jest wyrażony w miesiącach to laboratoria są zobowiązane przepisami liczyć termin o pierwszego dnia miesiąca w którym zgłoszono przyrząd do legalizacji. Jeśi przyrząd zgłoszono w ostatnim dniu miesiąca to okres ważności świadectwa w praktyce skraca się o miesiąc. Sposób liczenia ważności świadectw legalizacji reguluje § 26.2 . ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU I FINANSÓW z dnia 13 kwietnia 2017 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. 2017 poz 969). Terminy ważności świadectw legalizacji regulował załącznik nr 6 w/w rozporządzenia.

Od 27 kwietnia 2019 problem juz nie występuje, zgodnie z Rozporządzenie Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz.U. 2019 poz. 759)
Legalizacja jest wystawiana na pełne 6 miesięcy zgodnie z Kodeksem postępowania administracyjnego. 

4. Jakie są normy emisji spalin?

Sprawę tę reguluje rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia. Tekst jednolity ogłoszony Dziennikiem Ustaw nr 305/2015

Maksymala dopuszczalna emisja	CO	HC	λ
Pojazdy zarejestrowane do 30/09/1986	4,5%	-	-
Motocykle zarejestrowane do 30/09/1986	5,5%	-	-
Pojazdy zarejestrowane od 1/10/1986 do 30/06/1995	3,5%	-	-
Motocykle zarejestrowane po 30/09/1986	4,5%	-	-
Pojazdy zarejestrowane po 30/06/1995 (na wolnych obrotach)	0,5%	100 ppm	0,97-1,03
Pojazdy zarejestrowane po 30/06/1995 (w zakresie obrotów 2-3 tys/min)	0,3%	100 ppm	0,97-1,03
Pojazdy zarejestrowane po 1/05/2004 (na wolnych obrotach)	0,3%	100 ppm	0,97-1,03
Pojazdy zarejestrowane po 1/05/2004 (w zakresie obrotów 2-3 tys/min)	0,2%	100 ppm	0,97-1,03

5. Jak ocenić samemu sprawność anallizatora?

Sprawa nie jest prosta do oceny bez gazów wzorcowych. W wykonaniu pobieznej oceny może pomóc Państwu nasz artykuł opublikowany w Nowoczesnym Warsztacie nr 11/2005

6. Jak rozpoznać, że analizator spełnia wymaganai MID?

Są trzy możliwości spełnienia warunków dyrektywy 2004/22/WE dla analizatorów spalin

1. Badanie typu analizatora(modułB) połączone z zapewnieniem zakości produkcji (modułD)
2. Badanie typu analizatora(modułB) połączone z weryfikacją każdego egzemplarza (modułF)
3. Pełne zapewnienie jakości z badaniem projektu (moduł H1)

Potwierdzeniem dla użytkownika spełnienia wymagań jest wyłącznie deklaracja CE producenta potwierdzajaca zgodność z dyrektywą 2004/22/WE.

Do wykonywania czynnosci określonych w modułach B, D, F i H1 sa upowaznione jednostki notyfikowane.

Tłumacząc powyższe "na chłopski rozum". (Tłumaczenie ma za zadanie zobrazować czynności, prosimy nie brac tego dosłownie.)  Moduł B jest odpowiednikiem dotychczasowego zatwierdzenia typu który moze byc wystawiony przez dowolna notyfikowaną do tego instytucję w Europie. Moduł D to certyfikacja ISO systemu produkcji. Moduł F to odpowiednik legalizacji pierwotnej.

Dodatkowo w oznaczeniach analizatora winien się znajdować znak CE z literką M , rokiem wykonania badania (np typu) i numerami odpowiednich jednostek notyfikowanych do oceny zgodności. Ocena jest ważna 10 lat i upoważnia producenta do wprowadzania urządzeń do obrotu na terenie całej Unii Europejskiej.

Jeśli maja Państwo watpliwości co do powyzszych wyjaśnień, lub mimo to nie pomogliśmy Państwu prosimy przesłac do naszego laboratorium kopie deklaracji CE danego analizatora.

7. Czy analizator wprowadzony na podstawie dyrektywy MID musi być legalizowany?

Dyrektywa MID dotyczy wprowadzania urządzeń do obrotu, krajom członkowskim nie wolno regulować w inny sposób tych kwestii. Dyrektywa MID nie ma natomiast żadnych wytycznych dotyczących regulacji użytkowania przrządów, którą pozostawiono krają członkowskim. W Polsce istnieje obowiązek wykonania legalizacji ponownej. Analizator do pierwszej legalizacji ponownej należy zgłosić w następnym roku po zakupie. Następne legalizacje ponowne już co 6 miesięcy. Reguluje to załącznik nr 5 tabela 2 Rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz.U. 2019 poz. 759)

Czyli analizator wprowadzony na podstawie dyrektywy MID nie musi mieć krajowego zatwierdzenia typu i legalizacji pierwotnej, natomiast należy go zgłaszać do legalizacji ponownej tak samo jak urządzenia wprowadzone do obrotu na podstawie przepisów krajowych.

8. Jak obliczyć termni ważności legalizacji manometru?

Manometr ma termin ważności legalizacji wyrażony w latach i wynosi on 2 lata, ale ze względu na sposób dokumentowania legalizacji okres ten jest inaczej liczony w różnych przypadkach:

1. W przypadku legalizacji pierwotnej oznaczonej cechą roczną legalizacji pierwotnej jest to koniec drugiego roku po wykonanej legalizacji (cecha oznacza rok wykonania legalizacji)

Przykład cech legalizacji pierwotnej EU (zamiast "PL" przeważnie jest "I")

2. W przypadku legalizacji pierwotnej i ponownej w formie świadectwa, konkretna data ważności jest podana na świadectwie i jest to dokładnie ten sam dzień za dwa lata.

3. W przypadku legalizacji ponownej oznaczonej cechą miesięczną i roczną jest to koniec miesiąca podanego na cesze miesięcznej legalizacji w roku podanym na cesze rocznej (cecha oznacza ważność legalizacji)

Przykład cech legalizacji ponownej PL

W przypadku manometrów do pompowania kół ustawodawca przewidział możliwość dokumentowania legalizacji zarówno w formie cechy jak i świadectwa, obie formy są równoważne. 

Powyższe uproszczenia wynikają z zapisów rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz.U. z 2019 r. poz. 759),  rozporządzenie Ministra Rozwoju i Finansów z dnia 13 kwietnia 2017 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz.U. 2017 poz. 969) oraz zapisów Kodeksu postępowania administracyjnego.

Przykład: Mamy 3 manometry zgłoszone do stosownej legalizacji w dniu 15 lipca 2020, ważność legalizacji w trzech podanych wyżej przypadkach wynosi kolejno: 31 grudnia 2022, 15 lipca 2022 oraz 31 lipca 2022. 

9. Kiedy należy zgłaszać do legalizacji analizatory MID?

Zgodnie z załącznikiem nr 5 tabela nr 2 pkt. 1 Rozporządzenia Ministra Przedsiębiorczości i Technologii z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz.U. 2019 poz. 759)  analizatory spalin wprowadzone do obrotu na podstawie Ustawy o Ocenie Zgodności ( w naszym wypadku potocznie zwane MID) należy zgłaszać do legalizacji ponownej przed upływem jednego roku od dokonania oceny zgodności. 
Termin dokonania oceny zgodności przez producenta jest oznaczany jako rok dokonania tej oceny (dwie ostatnie cyfry roku za literą M przy znaku CE)
Art 8k pkt 3 Ustawy Prawo o Miarach (wprowadzony USTAWĄ z dnia 15 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o systemie oceny zgodności oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Dz. U. z dnia 29 grudnia 2006 r.- tekst ujednolicony ustawy na dzień 22 lutego 2019 pod linkiem ) precyzuje szczegółowo datę od której należy liczyć w/w okres roku jako 1 Grudnia roku w którym dokonano oceny zgodności. 
Zatem analizator należy zgłosić do legalizacji ponownej do 1 Grudnia roku następnego od oznaczonego na urządzeniu przy znaku CE.

10. Jaki jest stan prawny miernika poziomu dźwięku AS-120?

Miernik AS-120 nie spełnia obecnych wymagań metrologicznych i gdyby dalej podlegał legalizacji nie można by było już jej wykonać. Problem tkwi w tym, że od roku 2008 mierniki poziomu dźwięku nie podlegają już kontroli metrologicznej w formie legalizacji, a tylko zatwierdzenia typu, które to odbywa się przed wprowadzeniem do obrotu. 
Nie ma zatem przepisów zakazujących dalsze stosowanie mierników AS-120 mimo, że jak wspomniałem na początku nie spełniają one obecnych wymagań. 

11. Dlaczego nie dostałem świadectwa legalizacji manometru?

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA przedsiębiorczości i technologii z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych ( Dz. U 2019 poz 759), w zawartym w nim załączniku nr 5 tabela nr 1 określa rodzaje dowodów legalizacji pierwotnej, legalizacji jednostkowej i legalizacji ponownej oraz okresy ważności tych legalizacji.
Zgodnie z powyższym dla manometrów do opon pojazdów mechanicznych dowodami legalizacji może być cecha lub świadectwo. Oznacza to, że są to dwa równoważne dowody. 

12. Czy można wzorcować miernik poziomu dźwięku bez zatwierdzenia typu GUM?

Ustawa Prawo o Miarach w art.  8. 1.  stanowi:
„Przyrządy pomiarowe, które mogą być stosowane: 
1) w ochronie zdrowia, życia i środowiska, 
2) w ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego, 
3) w ochronie praw konsumenta,
 4) przy pobieraniu opłat, podatków i innych należności budżetowych oraz ustalaniu opustów, kar umownych, wynagrodzeń i odszkodowań, a także przy pobieraniu i ustalaniu podobnych należności i świadczeń, 
5) przy dokonywaniu kontroli celno-skarbowej, 
6) w obrocie – i są określone w przepisach wydanych na podstawie ust. 6, podlegają prawnej kontroli metrologicznej.”
Wydane na podstawie delegacji z w/w ustawy ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROZWOJU I FINANSÓW z dnia 13 kwietnia 2017 r. w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli wymienia miernik poziomu dźwięku jako podlegający kontroli metrologicznej w formie zatwierdzenia typu.
Równocześnie Ustawa Prawo o Miarach w Art. 26.1 punkt 2 za stosowanie przyrządów pomiarowych bez dowodów tej kontroli przewiduje karę grzywny.
Podejrzenie zaistnienia przesłanek, że miernik nie spełnia w/w wymagań nie stanowi jednak podstawy odmowy wykonania wzorcowania takiego miernika, bo to na użytkowniku (solidarnie z wprowadzającym do obrotu) ciąży obowiązek spełnienia w/w zapisów.
W załączniku (do pobrania) opinia na ten temat Biura Prawno-Legislacyjnego GUM do dystrybucji której zostaliśmy upoważnieni przez adresata: Laboratorium Akustyki, Ultradźwięków i Drgań Głównego Urzędu Miar

13. Dlaczego na analizator spalin w czasie legalizacji nakładane są plomby?

Plomby to cechy zabezpieczające, nakładane są wyłącznie na analizatory spalin wprowadzone do obrotu na podstawie dyrektywy MID. Konieczność taką nakłada na nas § 24 ROZPORZĄDZENIA MINISTRA przedsiębiorczości i technologii z dnia 22 marca 2019 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych. 

Zawsze postaramy się na nie odpowiedzieć, jeśli odpowiedź uznamy za wartą publikacji,  zamieścimy ją na stronach. Skorzystają na tym inni użytkownicy serwisu.